Taxi-Teheran, 2015

dramat, Iran 2015

Scenariusz i Reżyseria: Jafar Panahi

Dystrybutor: Solopan

Obsada: Jafar Panahi, Hana Saeidi

W ostatnich latach kinematografia irańska podbiła serca widzów na całym świecie. Na najważniejszych  światowych  festiwalach  docenia się takich reżyserów jak: Asghar Farhadi, Majid Majidi, Abbas Kiarostami czy Jafar Panahi. Niełatwo jest tworzyć w Iranie. O dopuszczeniu do oficjalnego obiegu decydują cenzorzy Ministerstwa Kultury i Przewodnictwa Islamskiego. Twórcy kina mają nie lada wyzwanie by zrobić film przedstawiający irańską rzeczywistość i jednocześnie zachować ideologiczno-religijny charakter jakiego oczekuje władza. Oficjalnie nie ma np. możliwości obejrzenia zagranicznego filmu bez odpowiedniego uszczuplenia o sceny, które mogłyby zepsuć morale obywateli. 

Jeden z czołowych irańskich reżyserów, Jafar Panahi w 2010 roku został skazany na 6 lat więzienia i objęty zakazem filmowania, pisania scenariuszy i udzielania wywiadów. Dopiero po interwencji ludzi kina z całego świata, prawników i organizacji broniących praw człowieka karę zmieniono na areszt domowy. Mimo tego Panahi nie zrezygnował ze swojej pasji i tworząc gatunek filmowego samizdatu – tzw „film niemożliwy” regularnie łamie zakaz robienia filmów, które przekazuje za granice Iranu na rozmaite sposoby (np. pendrive w ciasteczku czy link na skype). Walcząc o wolność tworzenia nie rezygnuje z ukazywania restrykcyjności irańskiej cenzury. Tak było np. w „Spalonym” w którym irańskie dziewczyny przebierały się za facetów by móc obejrzeć mistrzostwa piłki nożnej, Tak też jest w jego najnowszym filmie „Taxi Teheran”, w którym znany reżyser zamienia się w taksówkarza, który za pomocą swoich pasażerów pokazuje prawdziwy Iran.

Do taksówki Panahiego trafiają rozmaici ludzie: intelektualiści i prości pasażerowie. Każdy z nich wnosi swój bagaż doświadczeń i subiektywne spojrzenie na otaczającą rzeczywistości. Poruszane zostają zarówno błahe jak i bardzo ważne tematy: od pirackiego przemycania filmów, przez przesądy, dziedziczenie (pierwszeństwo mają faceci) po podejście do kradzieży, karę śmierci i cenzurę. Wszystko zostaje sfilmowane kamerą zainstalowaną w samochodzie stając się „filmem dokumentalnym”. 

Dla Jafara Panahiego kino jest idealnym sposobem na wyrażanie poglądów, obnażania absurdów i reprezentowania społeczeństwa. Obserwując kolejnych pasażerów teherańskiej taksówki – irańskiego kina „Wolność” zauważamy twórczą bezsilność wobec systemu, który podcina skrzydła artystom (przykład zadania domowego, czyli nakręcenia filmu krótkometrażowego, o którym opowiada siostrzenica Panahiego).

Dzięki wyczuwalnej ironii film ogląda się przyjemnie, a twórca nie stawia siebie w pozycji zrezygnowanego filmowca, raczej z pogodą ducha skupia się na ukazaniu absurdu istniejącego systemu, a z jego obrazu płynie radość z tworzenia i radość z życia.  

Warto odbyć tę półtoragodzinną podróż teherańską taksówką by poznać mieszkańców irańskiej stolicy i dostrzec jak ograniczony jest w tym kraju świat kultury i życie publiczne. Polecam.7/10

Za możliwość obejrzenia przedpremierowo „Taxi Teheran” dziękuję polskiemu dystrybutorowi Solopan.